کد مطلب:26381 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

حكومت اسلامي با حكومت دموكراتيك چه تفاوت هايي دارند؟

اين دو نوع حكومت در برخي از اصول مشترك بوده و در برخي از اصول و مؤلفهها تفاوت دارند كه جهت رعايت اختصار به برخي از آن ها اشاره مي شود:

يكم: يكي از تفاوت هاي مهم اين دو حكومت در ماهيت آن دو ظهور مي كند. ماهيت حكومت با پسوند اسلامي مبتني بر خدا محوري بوده و حق حاكميت از آن خداوند مي باشد و قانون گذار خداوند است. يكي از اهداف مهم حكومت ديني حفظ و اجراي قوانين اسلامي و ارزش هاي آن است. زندگي سياسي، فردي و اجتماعي مردم نيز بر اساس دستورهاي اسلامي اداره شده و مسئولان حكومت وظيفه دارند قوانين اسلامي را اجرا نمايند. در انديشة سياسي اسلام ساختار حكومت به گونه اي تعريف شده است كه حق حاكميت مردم و نقش آفريني آنان و جايگاه آن ها در مقبوليت حكومت، با بهره گيري از آموزه هاي اسلامي شكل مي گيرد، و حقوق مردم نيز با رعايت قوانين الهي رعايت مي شود. از آن جا كه در جامعه ديني اكثريت را مسلمانان تشكيل مي دهند، و آن ها خواستار اجراي قوانين الهي هستند، اجراي احكام الهي با مردم سالاري منافات ندارد، زيرا در ساختار حكومت اسلامي رعايت حقوق همة شهروندان پيش بيني شده است.

در حكومت دموكراتيك دستورهاي ديني يا اصلاً مدّ نظر نيست و يا كم رنگ هستند. آنچه در اين حكومت محوريت دارد، مردم است و قوانين آن را نخبگان جامعه وضع مي كنند، و هر آنچه را كه مردم خواستند، وجاهت قانوني دارد. اگر چه بر خلاف حكم الهي باشد، هر چه را كه اكثريت مردم بپذيرند يا اكثريت قانون گذاران آن را تأييد و تصويب كنند، قانوني و لازم الاجرا است، اگر چه اين مسئله غير اخلاقي، غير ديني و يا حتي غير انساني باشد.

يكي از مؤلفه هاي مهم حكومت دموكراتيك ماهيت غير ديني بودن آن است كه معمولاً حكومت دموكراتيك حكومت لائيك مي باشد. بر اساس تفاوت ماهوي اين دو نوع حكومت بود كه امام راحل(ره) ـ در اوّل انقلاب ـ در برابر آن ها كه پيشنهاد نمودند حكومت ايران حكومت دموكراتيك باشد، مخالفت نمود و فرمود: حكومت اسلامي ايران، جمهوري اسلامي است. نه يك كلمه زياد و نه يك كلمه كم، كه جمهوريت نظام حكايتگر جايگاه مردمي آن و اسلاميت نظام بيانگر ماهيت ديني آن است.يكي از نويسندگان در خصوص تفاوت حكومت ديني با برخي از حكومت هاي ديگر مانند حكومت دموكراتيك مي نويسد: شعار اسلام، با شعار حكومت هاي بشري، به ويژه غربي متفاوت است. شعار حكومت ديني و حكومت اسلامي، پيروي از حق است و شعار حكومت دموكراسي، پيروي از اكثريت محوري است... در اين نظام (نظام اسلامي) هر حقي از ذات اقدس الله كه حق محض است سرچشمه مي گيرد....

دوم: يكي از تفاوت هاي حكومت اسلامي و حكومت دموكراتيك در معنا و قلمرو آزادي ظاهر مي شود. در آموزه هاي ديني آزادي هاي فردي و سياسي و ... با بهره گيري از قانون الهي تعريف شده و در چارچوب قوانين الهي مشروعيت پيدا مي كند، از اين رو است كه برخي از مسايل از مصاديق آزادي محسوب نمي شوند. و حال آن كه در ساختار حكومت دموكراتيك آنها از مصاديق آزادي به حساب آمده و آزاديهاي غير منطقي و غير معقول وجود دارد. تفاوت عمدة اين دو حكومت در تفسير قلمرو آزادي موجب شده است كه برخي تصور كنند حكومت اسلامي با آزادي هاي فردي و سياسي و ... تعارض دارد، و حال آن كه واقعيت غير از اين است؛ زيرا در حكومت اسلامي آزادي هاي فردي و سياسي و ... وجود داشته و همگان در بهره گيري معقول و منطقي از آن مجاز هستند.

سوم: يكي از تفاوت هاي اين دو نوع حكومت در مشروعيت آن ها ظهور مي كند. نظريه پردازان حكومت دموكراتيك باور دارند كه مشروعيت حكومت با رأي اكثر مردم شكل مي گيرد و هرگاه اكثر مردم كسي را به عنوان رئيس حكومت انتخاب نمودند، او حق حاكميت دارد، و حال آن كه در انديشه سياسي اسلام مشروعيت حكومت از سوي شرع به وجود مي آيد؛ يعني خداوند است كه به رهبر حق حكومت مي دهد؛ و اگر رأي مردم و مقبوليت آن ها در شكل گيري نظام و حفظ آن لحاظ شده است، با اذن شارع بوده و اين مشروعيت در حقيقت برگشت به اذن الهي دارد؛ زيرا او به بندگان خويش حق تعيين سرنوشت داده است كه حكومت را گزينش نموده و با راهنماييهاي آموزه هاي ديني حكومت تشكيل دهند.